“Leen, ik wil ervoor zorgen dat de buurt, de samenleving een warmere en veiligere plek wordt voor mensen met een psychische kwetsbaarheid”, schreef Daan Simons, kwartiermaker voor zorggroep Multiversum Boechout, in zijn mailtje. Hij nodigt mij uit om te komen spreken tijdens de week van de geestelijke gezondheid over mijn psychosegevoeligheid en hoe ik daar mee omga. Minder vanuit mijn rol als coördinator van PsychoseNet België, vooral vanuit mijn rol als ervaringsdeskundige.

Theaterzaal in Boechout

Samen stellen we de lichten af en checken we de micro die we wellicht niet gaan gebruiken. Een zeteltje wordt er bijgehaald en ik krijg 2 tafeltjes om mijn boek ‘Zintuig verzint’ te etaleren en flyers allerhande tentoon te stellen. Om 19.30 u gaan we van start, theaterzaal Vooruit in Boechout is een mooi decor, vlak naast een gezellige bar met vintage meubilair. De mensen sijpelen binnen. Een divers publiek vult de zaal: jonge psychologen, studenten, stagiaires, mensen met een psychosegevoeligheid, hun familie, betrokkenen en allerhande hulpverleners die op de één of andere manier betrokken zijn bij het thema psychose.

Psychose

Ik vertel opnieuw een stuk verhaal en leg de mensen uit hoe bijzonder en heftig het is om een psychose te ervaren. Hoe een psychose ontwricht en een heel systeem met zich meesleurt. Ik probeer een boodschap van herstel en hoop te brengen zonder voorbij te gaan aan het ernstig psychisch lijden. Geen makkelijke oefening. Intens voor mensen die er middenin zitten en op dit moment geen uitweg zien.

Dialoog

Naar goede gewoonte ga ik met het publiek in gesprek. Ze mogen me alles vragen. Uit ervaring weet ik dat cliënten zoeken, luisteren, lezen, er alles aan doen om inzicht te krijgen in wat ze meemaken. Echter wat je ook doet, je blijft vaak op je honger zitten. Elke vraag roept nog meer vragen op, niets is helder, kortom het ontmoedigt mensen en hun naasten in herstel. Vragen mogen stellen helpt, erover praten met lotgenoten verzacht.

Hoe ga je om met iemand die psychotisch is?

Hulpverleners vragen om tips. We praten over het benaderen van iemand die in de war is. Liefst nieuwsgierig, gelijkwaardig en oprecht. We stellen vast dat, mocht je in het hoofd van iemand die psychotisch is kunnen kijken, dat je zou begrijpen dat wat betrokkene zegt en doet zo gek nog niet is. We hopen samen een makkelijkere manier te vinden om een zekere ‘ongrijpbaarheid’ te omarmen in plaats van angstig te zijn voor de verwarring. We vragen ons samen af waarom sommige hulpverleners die een diploma/titel behalen plots vergeten om in eerste instantie mens te zijn. “Zit er een leemte in de opleiding van hulpverleners?”, vraagt iemand uit het publiek.

Inhoud van wanen

De bijzondere gedachten, de grimmige denkbeelden die er door iemand zijn hoofd gaan tijdens een psychose, zijn complex en vaak moeilijk te begrijpen. In eerste instantie doet de inhoud van een waan er minder toe en is het zaak voor de hulpverlener te begrijpen dat hij iemand voor zich heeft die het tijdelijk niet alleen kan. Iemand die op een bepaald moment in zijn leven begeleiding nodig heeft om de pijn, het psychisch lijden mee op te vangen. In een latere fase kan de inhoud van de gedachtengang die zich opdringt tijdens een psychose wel degelijk deel uit maken van het verwerkingsproces, het helpt om zicht te krijgen op wat er speelt.

Medicatie, een lastig evenwicht

Tot slot nemen we medicatie onder de loep. Ik maak duidelijk dat herstellen van een psychose het resultaat is van meerdere factoren. Het is én die professionele hulpverlener, én medicatie, én therapie, én vrijwilligerswerk, én creativiteit, én wandelen in de natuur, én lotgenotencontact, én oog voor een goede nachtrust, én iemand om je heen die je kan vertrouwen en psychose-educatie. Het zijn al deze zaken samen die mij er bovenop hebben geholpen. Medicatie is maar een klein stukje van de puzzel, waarvan we goed weten dat plots stoppen met anti-psychotica geen goed idee is. Statistisch gezien is de kans groot dat je dan terug in een psychose terecht komt. Het afbouwen kan best in overleg en traag. Ook het-langdurig-blijven-nemen van een lage onderhoudsdosis kan voor sommige soelaas bieden, leren we van het publiek.

Enfin, dit is in een paar woorden hoe de avond verliep. Het was een gezellig, boeiend van-gedachten-wisselen met een warm, nieuwsgierig en open publiek. Dankjewel mensen van De Vlonder Boechout voor de lekkere granola, zelfgemaakte confituur en home-made koekjes!

Het gaat jullie goed! Liefs,

Leen

Deze lezing kadert in de Open Geestdagen, een initiatief van Te Gek!? in samenwerking met Zorgnet-Icuro

‘Zintuig verzint’ aankopen kan via deze link

Podcasts beluisteren over psychose kan via de campagne Stemmen over psychose

Reageren kan via leen.lv.verhaert@gmail.com en meer informatie verkrijgen over PsychoseNet België kan via info@psychosenet.be